การเลี้ยงลูกเชิงบวก เรื่องที่พ่อแม่ทุกคนทำได้…

• June 15, 2024
• By admin
• Blog

การเลี้ยงลูกเชิงบวก

แนวทางการเลี้ยงลูกที่คุณพ่อคุณแม่หลายท่านรู้จักและเคยได้รับข้อมูลกันมาบ้างแล้ว แต่ก็มีอีกหลายท่านที่ยังสงสัย ว่าจริงๆ แล้วขอบเขตของการเลี้ยงลูกเชิงบวกคืออะไรกันแน่? วิธีนี้ได้ผลจริงๆ หรอ? ทำไมเอาไปใช้แล้วลูกยังงอแงอยู่? บางท่านเข้าใจผิดว่า การเลี้ยงลูกเชิงบวก คือ การทำให้ลูกมีความสุขด้วยการตามใจ ลูกสามารถทำอะไรก็ได้ตามที่ต้องการ ไม่มีกฎเกณฑ์ เป็นสาเหตุที่ทำให้ลูกเอาแต่ใจ จึงกลับไปใช้วิธีการเลี้ยงดูแบบเดิม คือ การสั่ง ขึ้นเสียง ดุ ตำหนิ ตี เพื่อหยุดพฤติกรรมลูก ไม่ให้ร้องไห้ เอาแต่ใจ และทำตามสิ่งที่พ่อแม่ต้องการ ซึ่งจริงๆ แล้ว การเลี้ยงลูกเชิงบวกคืออะไรกันแน่ เรามาหาคำตอบกันค่ะ

การเลี้ยงลูกเชิงบวก เป็นแนวทางการเลี้ยงลูกที่มีแก่นมาจากการเคารพซึ่งกันและกัน (respect) โดยมองว่า ลูกเป็นคนคนหนึ่งที่มีสิทธิ์ (human right) ที่จะเติบโตในสภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยความรัก (love) ความเข้าใจ ปราศจากความรุนแรง (non-violence) ไม่ว่าจะเป็นทางกายหรือทางวาจา ลูกมีสิทธิ์ที่จะเรียนรู้โลกด้วยตัวเอง (explore) โดยมีพ่อแม่เป็นผู้สอน คอยช่วยสนับสนุน และฝึกวินัยต่างๆ (positive discipline) ให้แก่ลูก โดยผลจากการเลี้ยงลูกเชิงบวกนั้นเป็น เป้าหมายระยะยาว (long term goal) นั่นคือ ลูกต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมเชิงบวกและได้รับการฝึกวินัยซ้ำๆ สม่ำเสมออย่างใจดีและมั่นคง (kind but firm) สิ่งสำคัญที่สุดที่จะทำให้ลูกสามารถเรียนรู้และฝึกฝนได้ดี คือ “ความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างพ่อแม่ลูก” (attachment) หากความสัมพันธ์ดี การรับฟังเหตุผล หรือ การฝึกทักษะต่างๆ ก็จะเป็นเรื่องที่ง่าย

     ความสัมพันธ์ที่ดี เป็นเรื่องที่สร้างได้…

ครูปองมีเทคนิค 4 ข้อที่ช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดีได้ คือ “รัก รับ ฟัง ใจ”

    – “รัก” ความรักเป็นพื้นฐานที่สำคัญ ทำให้พ่อแม่เรียนรู้ที่จะเปิดใจ สร้างความรู้สึก รัก มั่นคงและปลอดภัยให้ลูก

    – “รับ” คือ การยอมรับและเคารพกัน ว่าลูกเป็นคนคนหนึ่งที่มีความคิด ความรู้สึก และสามารถแสดงออกถึงสิ่งเหล่านั้นได้

    – “ฟัง” คือ ฟังลูกก่อน เพื่อให้พ่อแม่เข้าใจเหตุผล เรื่องราวที่เกิดขึ้น สิ่งที่ลูกต้องการจะทำ และอารมณ์ของลูกในขณะนั้น

    – “ใจ” เมื่อพ่อแม่รับฟังลูกแล้ว เข้าใจความคิดความรู้สึกของลูกแล้ว พ่อแม่ก็แสดงความเข้าใจนั้นให้ลูกรู้ เพื่อเติมใจ ซึ่งเป็นการตอบสนองอารมณ์ ทำให้ลูกรู้ว่า ลูกมีคนเข้าใจ และเราเป็นพวกเดียวกัน

          อีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้ความสัมพันธ์ที่ดีเลย นั่นคือ เรื่องของ “การสื่อสาร” (communication) การสื่อสารเชิงบวก ช่วยให้ลูกและพ่อแม่ เข้าใจกันมากขึ้น และช่วยลดความขัดแย้งได้เป็นอย่างดี

การสื่อสารเชิงบวกที่ดีนั้น คือ การสื่อสารที่ ยึดหลักความสัมพันธ์ที่ดีเป็นพื้นฐาน และสื่อออกมาให้สั้นชัดเจน ถึงสิ่งที่เด็กต้องปฏิบัติ รวมทั้งกฎ ข้อตกลง ขอบเขตการกระทำที่เด็กสามารถปฏิบัติได้ เช่น ในสถานการณ์ลูกกระโดดบนโซฟา แทนที่จะบอกว่า อย่ากระโดด หรือ นั่งดีๆ พ่อแม่สามารถบอกลูกได้ว่า ลูกอยากกระโดด เรากระโดดกันที่พื้นครับ หรือ ลูกนั่งก้นติดโซฟาครับ เมื่อลูกปฏิบัติตาม พ่อแม่ก็ขอบคุณ หรือ กล่าวชมเชย ก็จะทำให้การสื่อสารนั้นสมบูณ์ยิ่งขึ้นค่ะ

       คุณพ่อคุณแม่จะเห็นแล้วว่าจริงๆ แล้วการเลี้ยงลูกเชิงบวกเป็นเรื่องง่ายๆ ธรรมดาที่เกิดขึ้นในครอบครัว เพียงแค่พ่อแม่ เข้าใจ มีสติในการสื่อสารที่ยึดหลักความสัมพันธ์ที่ดีและเคารพ ยอมรับลูก ก็จะสามารถนำการเลี้ยงลูกเชิงบวกไปปรับใช้ในครอบครัว ทำให้เกิดความสุข และลดปัญหาความขัดแย้งได้แล้วค่ะ